Mâm cơm ngày Tết chứa rất nhiều tâm sức của người phụ nữ. Ảnh: T.L.
Tôi sinh ra ở một xóm nhỏ miền trung du Nghệ An, nơi nổi tiếng với cách nấu “chặt to, kho mặn”, nôm na là chế biến sơ sài, nấu mặn để ăn được lâu, nhanh no và tiết kiệm. Nhưng dần hiểu chuyện hơn, tôi mới biết đó chỉ là câu nói về cách nấu ăn của người xứ Nghệ vào những ngày làm lụng khó khăn, khi công việc ruộng đồng, chăn nuôi không thuận lợi.
Chỉ cần đất trời chuyển qua tiết tháng Chạp, người dân quê tôi lại gieo hạt mầm hoa cánh bướm, thược dược, trồng cây hồng, treo phong lan trước ngõ, chăm cho cây đào phai năm cánh trổ nụ chờ mong... và chuẩn bị cho bức tranh ẩm thực ngày Tết đầy tinh tế, chỉ có thể tìm thấy khi đặt chân lên “xứ Nghệ loanh quanh”.
Khi những cánh hoa mùa xuân bung nở rực rỡ nhất ngoài sân cũng là lúc bức tranh ẩm thực đượm hương, đậm vị trong gian bếp. Những món ăn trước là dâng tổ tiên, sau là để con cháu thưởng thức trong dịp nghỉ ngơi và tiếp đón người thân, bạn bè ghé chơi. “Con người có tổ có tông/ Như cây có cội, như sông có nguồn”.
Từ nhỏ, tôi đã được cha dạy cho những phép tắc thờ cúng tổ tiên qua cách sửa soạn mâm cơm cúng. Những món ăn được nấu với tất cả lòng thành, lựa nguyên liệu tươi ngon nhất để chế biến, đa dạng món và tuyệt đối không được nếm thử trong lúc nấu (vì quan niệm phải để thắp hương trước cho ông bà).
Mâm cơm chiều ba mươi Tết dâng lên ban thờ thường có bánh chưng, nem rán, cua, thịt bò kho, thịt lợn hầm, gà rang, cá đồng kho, dưa hành... Cũng tùy từng nhà mà có thêm chả giò, giò bê, cá biển, tôm hấp... Cha tôi thường nói: “Phong tục hay lễ nghĩa là những điều rất khó nhớ. Nếu chỉ rập khuôn, chúng ta có thể làm sai và thiếu sót. Nhưng nếu luôn dùng thành ý, chúng ta sẽ làm đúng.”
Rập khuôn thì khó, thành ý thì luôn sẵn có trong sự hiếu kính. Như dâng mâm cơm lên ban thờ, thắp hương ông bà tổ tiên xong, tuần hương phải tàn hết thì con cháu mới thưởng thức bữa ăn tất niên. Những mệt mỏi, muộn phiền năm cũ để lại, mọi người rôm rả kể cho nhau nghe câu chuyện sau từng món ăn...
Mỗi khi có ai khen món nào ngon và hỏi cách làm, cha tôi thường cười: “Là vì cha đã thổi hồn vào món ăn.” Hồi bé, tôi cứ nghĩ cha tôi đùa. Lớn lên mới biết, cái hồn mà cha nói không chỉ là sự chú tâm, những cảm xúc vui vẻ khi nấu mà còn là hương vị đặc trưng trong truyền thống ẩm thực mỗi vùng miền.
Các món xứ Nghệ mang dấu ấn riêng khi luôn nấu với những gia vị đặc trưng như bò kho cùng mật mía, cá đồng kho nghệ, gà nấu xáo với hành tăm.
Đặc biệt, món cua hấp lá bưởi thì không phải là con cua, mà là tên gọi món ăn làm hoàn toàn từ thịt lợn tươi nóng và các gia vị như lá hẹ, vỏ quýt khô, tỏi, tiêu, mắm tôm... trộn đều rồi đặt lên lá bưởi, gói trong lá chuối và hấp chín. Nhờ cái lạnh trong gió đông còn sót lại, những món như thịt lợn nấu bung hay gà rang cũng tự đông, tạo thành hương vị thật đặc biệt.
Bình luận
Đọc tiếp
Sửa nhà đón Tết
0
Sắp Tết, nhà nhà trong xóm nô nức sửa sang. Những căn nhà cũ kỹ được khoác lên nước sơn mới, trông sáng sủa, khang trang hẳn ra. Lòng người bỗng thấy háo hức, mong Tết đến mau.
Biết 'cương nhu đúng lúc' là đỉnh cao của nghệ thuật giao tiếp
0
Giao tiếp lành mạnh không chỉ làm vừa lòng đối phương mà còn là cách để thể hiện quan điểm cá nhân một cách ôn hòa. Muốn làm được điều này, bạn cần biết cách điều tiết cảm xúc.
Có nên dùng 'cây gậy' và 'củ cà rốt' để phạt con?
0
Nhiều cha mẹ dùng hình phạt để ngăn con cái phạm sai lầm, điều này không giải quyết tận gốc vấn đề. Phụ huynh nên kết hợp giữa giáo dục và kỷ luật giúp trẻ nhận ra mình sai ở đâu.
SÁCH HAY
Một chiến dịch ở Bắc Kỳ
0
Thị dân và quan lại mặc lễ phục lui tới thăm viếng nhau, tặng nhau những lá thiếp lớn màu đỏ và quà cáp.
Đi như tờ giấy trắng
0
Một trong những chuyến đi vào mùa Giáng sinh ghi dấu mãi trong tôi chính là về Đường Lâm, hay đúng hơn là về những ngôi làng quanh vùng Ba Vì, Sơn Tây.
Bill Gates - Tham vọng lớn lao và quá trình hình thành đế chế Microsoft
0
Khi không chơi bài buổi tối, Bill Gates thường làm việc ở Trung tâm Điện toán Aiken. Đó là lúc các máy tính ít được sử dụng nhất.
Những bá chủ không gian
0
Khi Blue Origin phóng và hạ cánh thành công tên lửa New Shepard, Jeff Bezos chỉ viết vài dòng trên Twitter. Trái lại, Elon Musk "tuôn" cả tràng dài trên mạng xã hội.
Người trẻ thời 4.0 - Uy quyền lộng lẫy
0
Trong số những kỹ năng mà người lao động phải có nếu không muốn bị bỏ lại phía sau, tư duy phản biện được nhiều người đặc biệt lưu ý.
Đi bộ xuyên Việt với cây đàn guitar
0
Thiên nhiên luôn biết cách chữa lành những tổn thương trong tôi. Thiên nhiên là mẹ, là người thầy hướng dẫn mỗi khi tôi lạc lối trong cuộc đời này.
Loạn 12 sứ quân
0
Sau khi Ngô Xương Xí chết, họ Ngô hết người kế vị. Trong nước một ngày không thể không có vua, Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi, lấy tôn hiệu là Vạn Thắng Vương.
'Cô Vy' tự sự - gió và tình yêu vẫn thổi
0
Cơn đại dịch càn quét toàn cầu giúp chúng ta nhận ra giá trị cốt lõi của gia đình, kéo những người thân về với nhau.
Những ngày cách ly
0
Phải chăng chỉ cần có độ lùi của thời gian và trải nghiệm, con người có thể nhìn sự việc bằng góc độ hoàn toàn khác?
Machiavelli
0
Leonardo và Michelangelo - hai nghệ sĩ tài năng - cùng làm việc trong một tòa nhà. Điều đó cho thấy Florence từng quy tụ nhiều ngôi sao sáng.
Tạp chí điện tử Tri thức Cơ quan chủ quản: Hội Xuất bản Việt Nam Giấy phép báo chí: số 75/GP-BTTTT và số 442/GP-BTTTT do Bộ Thông tin và Truyền thông cấp ngày 26/02/2020 và ngày 29/11/2023 Phó tổng biên tập phụ trách: Lâm Quang Hiếu © Toàn bộ bản quyền thuộc Tri thức
Tòa soạn: Tầng 10, D29 Phạm Văn Bạch, Quận Cầu Giấy, Hà Nội Hotline: 0931.222.666
Giới thiệuLiên hệ: [email protected]
Chúng tôi sử dụng cookie để cải thiện trải nghiệm của bạn. Tìm hiểu về Chính sách Cookie tại đây
Từ chối Đồng ý
